Eemsdelta

Roemer liet in het debat weten blij te zijn dat Wilders de stekker uit de gedoogconstructie heeft getrokken. 'Dit kabinet heeft het afgelopen anderhalf jaar vooral de bijl gezet in de toegankelijkheid van de zorg, het onderwijs en het recht, en ingegrepen in de sociale zekerheid van mensen.'

De volledige spreektekst van Emile Roemer:

Tijdens het debat over de regeringsverklaring op 26 oktober begon ik met een felicitatie in de richting van de premier. Ik zei er ook bij: 'Het kabinet dat eigenlijk helemaal niet kon, is er dan toch gekomen. Met premier Rutte aan het hoofd, vicepremier Verhagen aan zijn zijde en schaduwpremier Wilders aan de touwtjes, want laten we eerlijk zijn, vak K regeert, vak G regisseert.'
En hoe waar blijkt dat nu te zijn geweest.

De minister-president is het zicht op de haven kwijt, zo vertelde hij. Zijn kompas werkt niet meer. Dat klopt. Na anderhalf jaar is het experiment van ’t meest rechtse kabinet ooit, gestrand. Sta ik daarvan te kijken, nee. Ben ik daar blij mee, ja.

De premier en ik verschillen van inzicht over waar het met ons land naartoe moet. Dat bleek bijvoorbeeld overduidelijk bij het laatste begrotingsdebat, waar ik de premier vroeg naar zijn omschrijving van een ’samenleving’. Daar kwam de premier niet veel verder dan: geld verdienen en handel drijven. En dat is heel wat anders dan mijn visie op de samenleving. Omdat een land meer is dan slechts een groep individuen.
Maar dat betekent niet dat wij elkaars inzet niet kunnen waarderen. Laat ik daarom de minister-president ook bedanken voor zijn inzet in het afgelopen anderhalf jaar. Regeren in crisistijd is voor iedereen lastig. Wie dat doet, verdient ook respect.

Maar aan de andere kant wil ik ook duidelijk zijn: premier Rutte, vicepremier Verhagen en Wilders dragen een zware verantwoordelijkheid voor de doodlopende straat waar ze ons land in hebben gestuurd. Wekenlang hebben ze onderhandeld en al die tijd stond het land stil. Bovendien, de voorstellen waarmee deze premier had willen komen hadden ons land alleen nog maar dieper in de crisis gestort. Het had de groei van de economie verstikt, de tweedeling in de samenleving verder vergroot en het vertrouwen van de mensen en de zekerheid van mensen nog verder aangetast.

Dit kabinet heeft het afgelopen anderhalf jaar vooral de bijl gezet in de toegankelijkheid van de zorg, het onderwijs en het recht. Zij heeft vooral ingegrepen in de sociale zekerheid van mensen. Zij heeft de crisis gebruikt om de publieke sector nog verder in de uitverkoop te doen. Daarom ben ik blij met de beslissing van dhr. Wilders om te stoppen met dit experiment.

Natuurlijk zie ik de grote problemen waar we nu voor staan. De haperende economie, die maar niet op gang wil komen. De verstoorde verhoudingen in Europa, die goede samenwerking moeilijk maken.
Maar veel zorgen maak ik me om het gebrek aan vertrouwen. Het gebrek aan vertrouwen van mensen en bedrijven in banken en financiële instellingen, in mensen die ons geld beheren.

Het gebrek aan vertrouwen in de publieke sector, in bestuurders van woningcorporaties, onderwijs- en zorginstellingen, die veelal bezig waren met onverantwoorde schaalvergroting en zaken die niets te maken hadden met waar ze voor aangesteld waren. En vooral het gebrek aan vertrouwen in de politiek, dat wij hier zijn voor de belangen van gewone mensen.

De komende maanden zullen bepalend zijn voor onze toekomst. De afgelopen vijfentwintig jaar heeft de politiek financiële instellingen en grote bedrijven alle ruimte gelaten, en publieke diensten volop uitverkocht, en bezuinigt op de sociale zekerheid en de sociale samenhang. Vijfentwintig jaar lang heeft de politiek de verantwoordelijkheid voor de samenleving van zich afgeschoven. Dat heeft geleid tot crisis, tweedeling en wantrouwen.
Nu staan we voor de keuze om alsnog die verantwoordelijkheid te nemen. Om de uitwassen in de economie aan te pakken, de samenleving fatsoenlijk te organiseren en mensen het vertrouwen te geven dat wij er juist ook zijn voor hen.

Het kabinet is gevallen en we moeten nu niet doen alsof dat niet is gebeurd. De SP ziet niets in korte termijn knutselwerk, waarmee een demissionair rechts kabinet haar karwei alsnog gaat afmaken. Gedaan is gedaan, voorbij is voorbij.

De praktijk zal zijn dat dit demissionair kabinet deze week nog iets zal moeten opsturen naar Brussel. Mijn vraag aan de premier is: Wat gaat u opsturen deze week? Ook zal er door dit demissionaire kabinet gewerkt moet gaan worden aan een begroting voor 2013.
En voor alle duidelijkheid, ook wij zullen daarbij uiteraard met voorstellen komen, over hoe meer zaken we het met elkaar eens zijn, hoe beter het is.
Echter met verkiezingen voor de deur, zal dat vooral toch een begroting zijn met weinig controversiële zaken, omdat een nieuw kabinet in aantocht is en zij haar keuzes snel zal gaan uitwerken in wijzigingen voor het jaar 2013.

Dat alleen al maakt snelle verkiezingen dus zeer wenselijk. De SP is zich bewust van de grote verantwoordelijkheid om ons land zo snel mogelijk weer een volwaardige regering te geven, die een sociale uitweg uit de crisis weet te vinden, en die verantwoordelijkheid weet te nemen voor de samenleving.
De voorkeur van de SP fractie is dan ook om die zo snel mogelijk te organiseren, wat ons betreft het liefst nog voor de zomervakantie. Mijn vraag aan de premier is dan ook om vandaag daar duidelijkheid over te geven. Gaat de premier dat doen? En wanneer wordt het dan?

Maar ik besef ook heel goed dat we de begroting op orde moeten brengen, maar dat doe je niet door hard en te snel te bezuinigen omdat dat funest is voor de economie en voor de samenleving. Het CPB heeft berekend dat we zonder bezuinigingen op een tekort van 3,3% in 2015 uitkomen.

CDA en VVD komen met een bezuiniging van ruim 13,4 miljard uit op een tekort van 2,4%. Dan bezuinig je dus ruim 13 miljard euro om het tekort uiteindelijk met 5,5 miljard te laten afnemen. Daarmee wordt 8 miljard in de Hofvijver gegooid.
De begroting op orde brengen doe je ook niet met een verhoging van de BTW. Deze VVD-belasting is rampzalig voor het MKB en voor de midden- en lage inkomens. De plannen van de premier zouden slecht zijn geweest voor bestedingen en funest voor de werkloosheid. Dat is geen manier om het vertrouwen te herstellen, maar een voedingsbodem om het wantrouwen te vergroten.

Maar we kunnen tot die tijd niet op onze handen gaan zitten, dat is in het Catshuis al lang genoeg gedaan. We moeten nu maatregelen nemen om het vertrouwen in de politiek en in de economie te herstellen. Dat betekent bijvoorbeeld, dat we nu het midden- en kleinbedrijf - de motor van onze economie - moeten ondersteunen. Meer ruimte bieden voor hún ondernemerschap, door snel een investeringsbank en een middenstandsbank op te richten om bedrijven aan krediet te helpen. Maar ook door investeringen naar voren halen om bedrijven weer wat adem te geven.

De SP is bereid om stevige maatregelen te nemen om ons land uit de crisis te helpen. De SP is zeker bereid verantwoordelijkheid te nemen. Wij willen met iedereen in overleg, maar gaan niet voort op een doodlopende weg.
Ik wil mijn blik richten op de toekomst. Een toekomst waar de menselijke maat en de solidariteit weer centraal staan.